Artık Yaşamayan Mesleklerden: Saraçlık

SARAÇ
Saraç ustasının kullandığı dört çeşit deri vardır.Bunlar sırayla düzkösele,sabunlu kösele,yağlı kösele ve glase denilen ayakkabI yapımında kullanılan derilerdir.
Saraçlık deyince çeşidi bol bir meslek gelmeli aklımıza.Başta kemer işi olmak üzere hamut,koşum,saya,çanta,eyer,paldın yapımı saraçlığın çeşitli kollarındandır.Bir saraç ustası bunların hepsinden anlar ama yalnızca biriyle uğraşır. Semerciler semerin paldınını saraçlardan alıp kullanırlar. Paldın manda derisinden dikilir. Hamutçuluk aslında saraçlığın başka bir koludur.
Koşumculuk ise başlı başına ayrı bir iş koludur. At arabalarına koşulan atların üzerindeki koşum takımları yağlı ve şaplı deridendir. Koşum takımı bir bakıma at ile çektiği araba arasındaki bağları oluşturan kayışların tümüdür. Kemer,eyer,başlık,at gözlüğü,palan,gem gibi kısımlar koşumun bütününü oluştururlar.
Kemer,eyer takımı,başlık ve bel kemeri sabunlu köseleden yapılır.Kemer yapımında yağlı deri kullanılmaz.Sabunlu kösele sağlam olduğundan diğer deri çeşitlerine tercih edilir.Bu deriler sumak yaprağı ve meşe palamudu karışımı ile işlenirdi. Bu tür tabaklama işlemi yerini daha sonraları kromla tabaklamaya bırakmıştır. Bu gün piyasalardaki kemerlerin derileri, dolaplarda kromla işlenen ve boyanan derilerdendir. Burada belirtelim,kemer ve eyer işinde sığır ve manda derisinden başka deri kullanılmaz.Ağır işlerde çalışan hayvanların koşum takımında öküz ve manda derisi,daha hafif işlerde çalışan hayvanların koşumunda ise dana derisi,ayakkabı yüzlerinde de koyun ve teke derisi kullanılır.Kundura yapımında kullanılan derinin üzerindeki nakışları yine saraçlar yapardı.
Sözün özü, bir saraç koşum,eyer veya saya işlerinin hepsini birden yapmaz.
Saraçlık mesleğini yapan usta mesleğin kendisine uygun olan dalında faaliyet gösterir.
Yazı alıntı:Mehmet Ali Diyarbakirlioglu